Misschien is die vraag wel eens bij u opgekomen, zeker als het moment ook voor u nadert dat u kunt gaan genieten van de welverdiende rust na een werkzaam leven. Het zal u niet verbazen dat het gemiddeld pensioen in ons land grote verschillen vertoont. Ook als gepensioneerde is er nu eenmaal in het algemeen een groot verschil of u tijdens uw carrière bouwvakker, ambtenaar of medisch specialist bent geweest. Een gemiddeld pensioen is dan ook altijd een waarde die weinig zegt over de positie van een iemand van 65+ in ons land. Hoeveel pensioen is normaal voor de gemiddelde Nederlander en wat is een goed pensioen bedrag?
Hoeveel pensioen is normaal?
Vraagt u zich al af: hoeveel krijg ik eigenlijk als ik met pensioen ga? Sinds men in Nederland is begonnen met een pensioenstelsel is er de stelregel geweest dat dit mogelijk is indien het bruto-inkomen na de pensioendatum ongeveer 70% moest bedragen van het laatst verdiende salaris. Het stelsel was bedoeld om iedere werknemer de mogelijkheid te geven ook na de pensionering financieel op dezelfde voet door te leven. Omdat er belastingtechnisch veel verandert na de pensionering betekent dit dat het gemiddelde netto pensioen per maand ongeveer 90% zou bedragen van het netto-inkomen tijdens de werkzame periode. Wat is een goed pensioen? Dat hangt uiteraard ook af van uw uitgavenpatroon. De vaste uitgaven dalen op latere leeftijd in het algemeen, denk aan kinderen en de hypotheek. Daardoor zou met een dergelijk netto inkomen de mogelijkheid bestaan om ruim rond te komen en ook hobby’s te kunnen bekostigen.
Pensioen in zicht? Lees hier meer.
Toename levensverwachting en de kredietcrisis
Zeer veel jaren ging het uitstekend in ‘pensioenland’ Nederland. De reeds ingegane pensioenen konden ieder jaar zelfs met de inflatie of meer worden verhoogd. Dat betekende dat pensioengerechtigden ook een beetje konden profiteren van de jaren dat het goed ging in ons land. Maar de eerste donkere wolken verschenen al gauw. De eerste was eigenlijk het zeer positieve verschijnsel dat we allemaal gemiddeld veel ouder worden door de verbeteringen in de medische wetenschap. Dat is geen kwestie van een paar jaartjes, maar sinds de Tweede Wereldoorlog is dat al gauw met bijna 20 jaar toegenomen.
Pensioenen werden en worden nog steeds duurder omdat de uitkering veel langer door gaat. Momenteel heeft vrijwel niemand meer een pensioen dat 70% bedraagt van het laatst verdiende loon. De toezeggingen zijn duidelijk verlaagd. Een tweede groot probleem ontstond in het jaar 2008: de kredietcrisis. Pensioenfondsen overal ter wereld leden miljarden verliezen op hun beleggingen, ongeacht hoe voorzichtig ze waren geweest. Dit gebeurt dus ook in ons land. Sindsdien is er zoveel veranderd in de financiële wereld dat het voor pensioenfondsen bijna onmogelijk is om hun reserves weer op te bouwen.
De lage spaarrente treft niet alleen particuliere spaarders, maar ook, en misschien nog wel harder, de pensioenfondsen. Ingegane pensioenen zijn in 2018 vrijwel nergens meer verhoogd en dat zal in 2019 ook vrijwel nergens gebeuren. Ook de echt grote pensioenfondsen, zoals het ABP voor ambtenaren, zullen in de toekomst wellicht zelfs voor kortingen op het pensioen moeten kiezen.
Het basispensioen: de AOW
In Nederland heeft iedereen die hier woont recht op AOW. Hierbij is de hoogte van de uitkering alleen maar afhankelijk van het aantal jaren dat men in Nederland heeft doorgebracht. Wie vanaf zijn 18e levensjaar minimaal 40 jaar in ons land heeft gewoond, krijgt de maximale AOW. Deze bedraagt voor een gehuwde met partner ongeveer €800 per maand. Een alleenstaande ontvangt ongeveer € 1.200 en een gehuwd stel dat beide de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt kan rekenen op bruto € 1.600 per maand.
Er zijn in ons land ook nog steeds een groot aantal ouderen die uitsluitend de AOW als enige pensioeninkomen hebben. Denk aan kleine zelfstandigen die geen verplicht pensioen hebben opgebouwd en wellicht uitsluitend wat spaargeld achter de hand hebben gehouden.
In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is er geen AOW-pot. Deze uitkering is gebaseerd op een omslagstelsel en dat houdt in dat de huidige werkenden een premie betalen voor de gepensioneerden. Dat hebben de gepensioneerden ook gedaan in de tijd dat zij werkzaam waren. De overheid heeft dus nooit hiervoor gespaard. Door de toegenomen levensverwachting en het geringe gemiddelde aantal kinderen per gezin is het zeker is dat ons land aan het ‘vergrijzen’ is. Dat betekent dat steeds minder werkenden de AOW moeten opbrengen voor meer gepensioneerden. Er zal dus druk komen te staan op de AOW in de toekomst.
Verplicht werknemerspensioen
Sinds de jaren 80 van de vorige eeuw bestaat er voor vrijwel iedere werknemer de verplichting mee te doen aan een pensioenregeling bij het bedrijf waar hij of zij werkzaam is. Ook uitzendkrachten vallen vandaag de dag onder een pensioenregeling voor deze bedrijfstak. Alleen voor zelfstandigen en ondernemers is er geen verplichting om een pensioen op te bouwen. Hier wordt echter wel steeds vaker over wordt gesproken, nu het aantal ZZP (zelfstandige zonder personeel) zo enorm is toegenomen.
De hoogte van het verplichte werknemerspensioen is afhankelijk van een groot aantal factoren, maar steeds vaker is de toezegging gebaseerd op ‘beschikbare premiestelsel’. Dit houdt in dat er geen bedrag aan pensioen wordt overeengekomen tijdens de periode van opbouw, maar wordt bekeken op het moment dat iemand met pensioen gaat. Het bedrag wat op dat moment ‘beschikbaar’ is aan betaalde premie en opgebouwde rente wordt gebruikt om een pensioen aan te kopen. Er is dus geen zekerheid meer over de uitkering die men gaat ontvangen te zijner tijd.
Lijfrenten en vergelijkbare regelingen
Het is in Nederland ook mogelijk om pensioenen op te bouwen via een lijfrente. Dat is een soort bedrag dat men afstort met de mogelijkheid om hier belastingvoordeel mee te genieten. Een dergelijke storting vindt meestal plaats via een verzekeringsmaatschappij of banksparen. Op het moment dat iemand met pensioen gaat, wordt de gestorte premie vermeerdert met de bijgeschreven rente aangewend om een pensioenuitkering te kopen die ook wel lijfrente wordt genoemd. Veel ondernemers en zelfstandigen hebben op deze manier een pensioen opgebouwd.
Het antwoord op de vraag
Een Nederlands echtpaar krijgt momenteel ongeveer bruto € 3.300 aan pensioen per maand. Of dat een goed pensioen is, kunt u zelf beoordelen.