• Ouderenmishandeling
• Ouderenmishandeling in de thuissituatie
• Vormen van mishandeling
• Signalen die erop kunnen wijzen dat er sprake is van mishandeling
• Vermoeden van ouderenmishandeling; vooreenveiligthuis.nl
Ouderenmishandeling
In een maatschappij die weinig saamhorigheid kent en waarin het individu voorop staat, lijkt er mishandeling of bedrog aan de orde van de dag. Zowel fysiek als digitaal verlangt het aandacht om jezelf te beschermen tegen mensen met verkeerde bedoelingen. Helaas blijven ouderen hierin evenmin bespaart. Uit onderzoek blijkt dat ruim 200.000 ouderen jaarlijks het slachtoffer worden van mishandeling. Deze kwetsbare doelgroep is vaak op enigerlei wijze afhankelijk van ondersteuning en kan hierin situaties oplopen waarin er misbruik wordt gemaakt van deze hulpbehoevende positie. Dit kan gebeuren door de hand van iemand die een persoonlijke relatie heeft tot de oudere, maar ook gebeurt het dat iemand met een professionele functie hier misbruik van maakt. Het gaat dan om situaties waarbij de oudere lichamelijke, psychische of materiële schade oploopt. Er zijn hierin verschillende vormen van ouderenmishandeling te onderscheiden.
Ouderenmishandeling in de thuissituatie
De omvang van ouderenmishandeling (ouderen van 65 jaar en ouder) is behoorlijk groot. Hoeveel ouderen op enigerlei wijze te maken hebben met mishandeling is nog niet precies in kaart gebracht maar vaststaat dat het in ieder geval één op de twintig ouderen betreft. Vaak zijn de slachtoffers geheel of gedeeltelijk afhankelijk van degene die mishandelt. Er is bijna altijd sprake van een persoonlijke of professionele relatie tussen degene die mishandelt en het slachtoffer. De mishandeling kan het gevolg zijn van actief gedrag (plegen van handelingen) of passief gedrag (nalaten van handelingen). Mishandeling kan opzettelijk zijn, maar het kan ook voortkomen uit overbelasting (mantelzorgers bijvoorbeeld) en dan spreekt men van ontspoorde zorg. Van opzet is dan vaak geen sprake.
Vormen van mishandeling
Er worden 6 vormen van ouderenmishandeling onderscheiden, alhoewel bij mishandeling diverse vormen naast elkaar kunnen voorkomen;
• Lichamelijke mishandeling
• Psychische mishandeling
• Verwaarlozing
• Financiële uitbuiting
• Seksueel misbruik
• Schending van de rechten
Lichamelijke mishandeling
Deze vorm van mishandeling spreekt deels voor zich. Hierbij maakt een zorgverlener of bekende zich schuldig aan het fysiek pijnigen van de oudere man of vrouw. Hierbij kan gedacht worden aan het slaan of schoppen van de betrokkene. Echter vallen hieronder ook handelingen als knijpen, de mond bedekken of het aan haren trekken of brandwonden aanbrengen bij de oudere. Hierbij zijn vaak uiterlijke symptomen zichtbaar, waardoor de mishandeling kan worden opgemerkt. Het toedienen van te veel of juist te weinig medicatie vallen ook onder lichamelijke mishandeling.
Verwaarlozing en geestelijke mishandeling
Ook verwaarlozing is een vorm van mishandeling die bij ouderen kan voorkomen. Hierbij worden situaties bedoeld waarin niet voldoende water of voedsel wordt geboden en evenmin zorg wordt besteed aan de huishoudelijke behoeften van de oudere, waardoor deze in erbarmelijke omstandigheden moet vertoeven. Ook kan de tegemoetkoming aan emotionele behoeften worden ontzegd, waarbij er nauwelijks liefde, zorg, of respect wordt getoond om de oudere een gevoel van gelijkwaardigheid te geven. Deze verwaarlozing kan uitlopen tot geestelijke mishandeling waarbij de oudere psychisch onder druk wordt gezet en de eigenwaarde van de persoon wordt ondermijnd door intimidatie, manipulatie of gepest.
Financiële uitbuting
Bij deze vorm van mishandeling gaat het om uitbuiting of het stelen van bezittingen bij ouderen. De oudere kan gedwongen worden tot testamentwijziging of er kan misbruik worden gemaakt van de zorggelden.
Seksueel misbruik
Ook seksueel misbruik komt bij ouderen voor. Deze weerloze doelgroep kan hiertegen vaak fysiek geen weerstand bieden, waardoor er seksuele handelingen kunnen worden verricht of geforceerd zonder dat de oudere hier iets tegen kan doen.
Signalen die erop kunnen wijzen dat er sprake is van mishandeling
Het is belangrijk om de symptomen te herkennen die door ouderen worden getoond als gevolg van ouderenmishandeling. Zo kunnen er blauwe plekken, schaaf- of brandwonden zichtbaar zijn, of een verandering in gedrag bij de oudere, waarbij deze frustratie uit of juist apathisch reageert. Door alert te zijn op het gedrag van de ouderen, kan ouderenmishandeling tijdig worden opgemerkt en aangepakt. Verder kan er sprake zijn van de volgende signalen:
• De oudere of verzorger geeft onsamenhangende en tegenstrijdige verklaringen voor lichamelijke verwondingen;
• De verzorger toont zich onverschillig voor het wel en wee van de oudere;
• De verzorger vertoont verschijnselen van overbelasting;
• Er wordt gescholden en geschreeuwd in aanwezigheid van arts en hulpverlener;
• De oudere maakt een depressieve, angstige indruk;
• De oudere ziet er onverzorgd uit en de huishouding is verwaarloosd;
• Er verdwijnen spullen en geld van de oudere;
• De oudere krijgt geen gelegenheid om alleen met de hulpverlener te praten;
• De betrokkenen proberen de hulpverlener buiten de deur te houden;
• Toenemend aantal schuldeisers;
• Lege koelkast.
Vermoeden van ouderenmishandeling: Vooreenveiligthuis.nl
Er rust een groot taboe op ouderenmishandeling. Het is moeilijk om het aan de orde te stellen, of u nu mantelzorger bent, een familielid of het slachtoffer.
Veilig Thuis is het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling. Dit zijn regionale organisaties waar slachtoffers, daders en omstanders terecht kunnen voor deskundige hulp en advies. Veilig Thuis is er voor iedereen, jong en oud, die te maken heeft met huiselijk geweld of kindermishandeling. Veilig Thuis geeft advies en biedt ondersteuning, ook aan professionals. Veilig Thuis biedt de helpende hand, doorbreekt onveilige situaties en zet mensen in beweging. Veilig Thuis biedt perspectief op een betere situatie waardoor mensen weer toekomst hebben. Mét of zonder elkaar.
U krijgt een hulpverlener aan de lijn, die aandachtig naar uw verhaal luistert. Deze hulpverlener zet alles voor u op een rij, beantwoordt vragen en geeft advies. Ook kijkt de hulpverlener samen met u welke professionele hulp er nodig is. Als u wilt, kunt u anoniem blijven.
Veilig Thuis in de buurt
Overal in Nederland zijn Veilig Thuis organisaties. Voor een overzicht, klik op onderstaande link.
Vooreenveiligthuis.nl