De Nieuw-Zeelandse politica Chlöe Swarbrick riep het veel herhaalde “Oké boomer”, het ‘woord van het jaar’ in 2019 in Nederland was ook boomer. Het is de afkorting voor babyboomers, mensen die vlak na de Tweede Wereldoorlog in het Westen geboren zijn. Deze krijgen veel beschuldigingen naar hun hoofd, met name economie-gerelateerd. Maar denken in generaties is onzin, zegt onderzoeker Andries van den Broek.
Verzorgingsstaat
Van den Broek is onderzoeker bij het Sociaal en Cultureel Planbureau en schreef al in 1996 een proefschrift over de verraderlijke charme van het begrip ‘generatie’ als sociale categorie. Hij definieert de hokjes als hanteerbare, handzame categorieën. Zijn bevindingen zijn weer actueel omdat het woord babyboomer al enige tijd een negatieve bijklank had, die werd versterkt door de coronacrisis: de ‘egoïstische graaiers en zelfverrijkers zitten er warmpjes bij in hun koophuizen‘ en ‘profiteren van de verzorgingsstaat die ze zelf hebben opgetuigd’.
Gigabytes
Andersom gebeurt dit ook. ‘Luie millennials’ is een veelgehoorde term. Zij vormen de groep die tussen 1980 en de vroege jaren 2000 ter aarde kwamen. Verwijten aan de millennials: ze zijn lui omdat ze opgroeien met digitale hulpmiddelen zoals smartphones. Waren telefoonrekeningen voor babyboomers nog torenhoog en waren ze al blij als ze iemand thuis troffen, jongeren praten over moderne communicatie in termen als ‘socials’, ‘instawaardig’ en ‘effe je sim only vergelijken‘ om meer ‘gigabytes te fiksen’.
Generaties bestaan niet
De generatiekloof is eeuwenoud en intussen een macht der gewoonte, vindt Van den Broek. Het onderzoek waarop hij promoveerde, wijst uit dat er geen aanwijsbare verschillen zijn tussen generaties als het gaat om normen, waarden en ervaringen. De wereld ziet er wel anders uit, maar is niet wezenlijk veranderd op die gebieden. Afkomst, etniciteit, klasse en sekse wegen veel zwaarder. Een generatie is wetenschappelijk een zinloos begrip, dus bestaat eigenlijk niet.
Polarisatie
“De coronacrisis is al de derde in het leven van millennials”, tekende Volkskrant-columniste Heleen Mees begin 2021 desondanks op. Wanneer economen als Mees de babyboomers de schuld van een ingekakte economie en ‘andere schade als gevolg van de lockdown’ in de schoenen schuiven en oproepen tot financiële compensatie, gaat het mis. In haar betoog wordt voorbijgegaan aan het feit dat ook babyboomers niet zonder slag of stoot zijn opgegroeid. Alsof er in de jaren ’70 en ’80 nooit crisissen zijn geweest. Intussen werkt ze wel polarisatie in de hand die – zoals wel vaker – louter is gebaseerd op een modewoord. “De babyboomer bestaat niet”, zou Máxima Zorreguieta waarschijnlijk zeggen. We kunnen, refererend aan Van den Broeks proefschrift en knipogend naar de gevleugelde woorden van Swarbrick ook zeggen: boomers zijn inderdaad oké.
