Is ons pensioenstelsel nog wel actueel? De pensioenfondsen hebben het de laatste tijd moeilijk. Hoe werkt het eigenlijk met pensioen en hoe wordt de pensioenpot berekend? Wat zijn de potentiële problemen met pensioenen?
In dit artikel:
De geschiedenis
Ons huidige pensioenstelsel is ontstaan in 1947. Op dat moment besloten overheid, werkgevers en werknemers dat het een goed idee zou zijn om naast de basis oudedagsvoorziening ook een aanvullende pensioen te realiseren voor werknemers. Alleen een A.O.W.-uitkering betekende namelijk vaak een grote teruggang in inkomen en niet iedere werknemer had de mogelijkheid om te sparen voor later. De aanvullende pensioenen werden verplicht gesteld en gingen via pensioenfondsen lopen. Ze werden en worden betaald door werknemers en werkgevers.
Hoe berekent men de pensioenpot?
Eigenlijk is het simpel. Als iemand met pensioen gaat, moet er genoeg in de pensioenpot zitten om een vast pensioen te kunnen uitbetalen tot aan het overlijden. Uiteraard zijn er mensen die pensioenpremie hebben betaald en helaas hun pensioenleeftijd niet halen. Anderen worden ouder dan 100 jaar. De pensioenfondsen rekenen dus met gemiddelden. Tenslotte weet men hoe oud de gemiddelde man en vrouw in Nederland wordt en daar is de pensioenpot op gebaseerd. Wie vroeg komt te overlijden, betaalt dus eigenlijk mee voor degenen die erg lang van hun pensioen mogen genieten.
Wilt u naast uw pensioen door blijven werken? Lees dan: Blijven werken na uw pensioen, hoe zit dat?
De berekening van de pensioenpremie
Als men weet hoe groot de pensioenpot moet worden, is het tijd om te te kijken naar de premie waarmee de pot moet worden gevuld. Om de zaak eenvoudiger te maken rekent men nog altijd met een periode van 40 jaar werkzaam leven. De pensioenpremie begint vaak op 25-jarige leeftijd en eindigt dan op 65-jarige leeftijd. In die 40 jaar moet dus genoeg premie worden betaald om de pot te vullen voor het moment dat het pensioen moet worden uitgekeerd. Het wordt nog complexer omdat al die premie gedurende 40 jaar ook rente opbrengt. De pot bestaat dus uiteindelijk uit premies en rente-opbrengsten.
Een luxeprobleem
Als u het nieuws met betrekking tot dit onderwerp hebt gevolgd, zal het u niet zijn ontgaan dat de pensioenfondsen in de problemen zitten.
Het belangrijkste probleem is iets waar we eigenlijk allemaal erg blij mee moeten zijn. Door de welvaart en de steeds betere gezondheidszorg worden Nederlanders gemiddeld steeds ouder. Daar had men wel een beetje rekening mee gehouden toen in 1947 het pensioenstelsel werd ontwikkeld. Maar niemand had op dat moment kunnen vermoeden hoe snel het zou gaan. Wat goed nieuws is voor u en voor mij is minder goed nieuws voor de pensioenfondsen. Hoe ouder we gemiddeld worden, hoe meer pensioen er uit de pot moet komen. En de pot is weliswaar enorm groot in ons land, maar ook eindig.
De lage rente speelt de pensioenfondsen parten
De laatste tien jaar is de spaarrente laag geweest en eigenlijk steeds lager geworden. Dat merkt u op uw eigen spaarrekening. Maar de pensioenfondsen merken dat ook. Ze moeten resultaat halen op de premies die worden gestort omdat daar rekening is mee gehouden bij het berekenen van de pensioenpot. Nu de rente zo laag is, komt er beduidend minder binnen aan rente dan waarop zelfs in de meest ongunstige situatie was gerekend. Dit zorgt ervoor dat het ‘probleem’ van ouder worden van pensioengerechtigden nog wordt vergroot omdat er te weinig binnen komt om de pensioenpot gevuld te houden.
Is ons pensioenstelsel onhoudbaar geworden?
Er is zeker geen reden tot paniek. De bodem van de pensioenpot is nog lang niet in zicht. De totale omvang van de pensioenreserve is zelfs groter dan ooit tevoren. Toch is het zeer belangrijk dat er goed naar het stelsel zal worden gekeken. Als de Nederlander gemiddeld steeds ouder blijft worden in het huidige tempo en de rente nog vele jaren laag blijft, is er zeker een groot probleem.
Belangrijk voor het pensioenstelsel is ook dat men er vertrouwen in blijft houden. Vooral jongere mensen die pas een aantal jaren aan het betalen zijn, hebben de indruk gekregen dat de pot leeg zal zijn op het moment dat zij met pensioen gaan. Dat zou betekenen dat zij betalen voor de mensen die eerder met pensioen mogen en misschien zelf geen pensioen meer zullen ontvangen. Dit kan tot grote protesten en problemen leiden. Men kijkt daarom nu ook naar andere mogelijkheden waaronder een individueel pensioenstelsel. Maar dat is stof voor een ander artikel.
